Samuel's Farewell Address

וַיֹּ֤אמֶר
way·yō·mer
And said
שְׁמוּאֵל֙
šə·mū·’êl
אֶל־
’el-
to
כָּל־
kāl-
、 יִשְׂרָאֵ֔ל
yiś·rā·’êl,
Israel
、 הִנֵּה֙
hin·nêh
indeed
שָׁמַ֣עְתִּי
šā·ma‘·tî
בְקֹֽלְכֶ֔ם
ḇə·qō·lə·ḵem,
לְכֹ֥ל
lə·ḵōl
in all
אֲשֶׁר־
’ă·šer-
אֲמַרְתֶּ֖ם
’ă·mar·tem
לִ֑י
lî;
to me
וָאַמְלִ֥יךְ
wā·’am·lîḵ
עֲלֵיכֶ֖ם
‘ă·lê·ḵem
. מֶֽלֶךְ׃
me·leḵ.
a king .
、 וְעַתָּ֞ה
wə·‘at·tāh
Now
、 הִנֵּ֥ה
hin·nêh
here is 、
הַמֶּ֣לֶךְ ׀
ham·me·leḵ
the king
מִתְהַלֵּ֣ךְ
miṯ·hal·lêḵ
לִפְנֵיכֶ֗ם
lip̄·nê·ḵem,
וַאֲנִי֙
wa·’ă·nî
and I
זָקַ֣נְתִּי
zā·qan·tî
am old
– וָשַׂ֔בְתִּי
wā·śaḇ·tî,
and grayheaded
וּבָנַ֖י
ū·ḇā·nay
and my sons [are]
、 הִנָּ֣ם
hin·nām
look
אִתְּכֶ֑ם
’it·tə·ḵem;
with you
וַאֲנִי֙
wa·’ă·nî
and I
הִתְהַלַּ֣כְתִּי
hiṯ·hal·laḵ·tî
לִפְנֵיכֶ֔ם
lip̄·nê·ḵem,
מִנְּעֻרַ֖י
min·nə·‘u·ray
עַד־
‘aḏ-
to
הַיּ֥וֹם
hay·yō·wm
. הַזֶּֽה׃
haz·zeh.
הִנְנִ֣י
hin·nî
Here I am
עֲנ֣וּ
‘ă·nū
בִי֩
ḇî
נֶ֨גֶד
ne·ḡeḏ
、 יְהוָ֜ה
Yah·weh
Yahweh
וְנֶ֣גֶד
wə·ne·ḡeḏ
and before
. מְשִׁיח֗וֹ
mə·šî·ḥōw,
אֶת־
’eṯ-
-
שׁוֹר֩ ׀
šō·wr
The ox
מִ֨י
of whom
؟ לָקַ֜חְתִּי
lā·qaḥ·tî
have I taken ؟
וַחֲמ֧וֹר
wa·ḥă·mō·wr
or the donkey
מִ֣י
of whom
؟ לָקַ֗חְתִּי
lā·qaḥ·tî,
have I taken ؟
וְאֶת־
wə·’eṯ-
or
מִ֤י
؟ עָשַׁ֙קְתִּי֙
‘ā·šaq·tî
אֶת־
’eṯ-
-
מִ֣י
؟ רַצּ֔וֹתִי
raṣ·ṣō·w·ṯî,
וּמִיַּד־
ū·mî·yaḏ-
or from the hand
מִי֙
of whom
לָקַ֣חְתִּי
lā·qaḥ·tî
כֹ֔פֶר
ḵō·p̄er,
וְאַעְלִ֥ים
wə·’a‘·lîm
and to blind
עֵינַ֖י
‘ê·nay
my eyes
בּ֑וֹ
bōw;
with which
וְאָשִׁ֖יב
wə·’ā·šîḇ
and I will restore [it]
. לָכֶֽם׃
lā·ḵem.
to you .
、 וַיֹּ֣אמְר֔וּ
way·yō·mə·rū,
And they said
לֹ֥א
not
עֲשַׁקְתָּ֖נוּ
‘ă·šaq·tā·nū
וְלֹ֣א
wə·lō
or
רַצּוֹתָ֑נוּ
raṣ·ṣō·w·ṯā·nū;
וְלֹֽא־
wə·lō-
לָקַ֥חְתָּ
lā·qaḥ·tā
מִיַּד־
mî·yaḏ-
אִ֖ישׁ
’îš
of man
. מְאֽוּמָה׃
mə·’ū·māh.
וַיֹּ֨אמֶר
way·yō·mer
And he said
אֲלֵיהֶ֜ם
’ă·lê·hem
to them
עֵ֧ד
‘êḏ
[is] witness
יְהוָ֣ה
Yah·weh
בָּכֶ֗ם
bā·ḵem,
וְעֵ֤ד
wə·‘êḏ
and [is] witness
מְשִׁיחוֹ֙
mə·šî·ḥōw
、 הַיּ֣וֹם
hay·yō·wm
day
הַזֶּ֔ה
haz·zeh,
כִּ֣י
לֹ֧א
not
מְצָאתֶ֛ם
mə·ṣā·ṯem
. בְּיָדִ֖י
bə·yā·ḏî
in my hand .
מְא֑וּמָה
mə·’ū·māh;
、 וַיֹּ֖אמֶר
way·yō·mer
and they answered
. עֵֽד׃
‘êḏ.
[He is] witness .
פ
-
וַיֹּ֥אמֶר
way·yō·mer
And said
שְׁמוּאֵ֖ל
šə·mū·’êl
אֶל־
’el-
to
、 הָעָ֑ם
hā·‘ām;
the people
יְהוָ֗ה
Yah·weh
[it is] Yahweh
אֲשֶׁ֤ר
’ă·šer
עָשָׂה֙
‘ā·śāh
אֶת־
’eṯ-
-
מֹשֶׁ֣ה
mō·šeh
וְאֶֽת־
wə·’eṯ-
and
、 אַהֲרֹ֔ן
’a·hă·rōn,
Aaron
וַאֲשֶׁ֧ר
wa·’ă·šer
and who
הֶעֱלָ֛ה
he·‘ĕ·lāh
אֶת־
’eṯ-
-
אֲבֹתֵיכֶ֖ם
’ă·ḇō·ṯê·ḵem
מֵאֶ֥רֶץ
mê·’e·reṣ
. מִצְרָֽיִם׃
miṣ·rā·yim.
of Egypt .
וְעַתָּ֗ה
wə·‘at·tāh,
、 הִֽתְיַצְּב֛וּ
hiṯ·yaṣ·ṣə·ḇū
וְאִשָּׁפְטָ֥ה
wə·’iš·šā·p̄ə·ṭāh
אִתְּכֶ֖ם
’it·tə·ḵem
with you
לִפְנֵ֣י
lip̄·nê
יְהוָ֑ה
Yah·weh;
אֵ֚ת
’êṯ
-
כָּל־
kāl-
צִדְק֣וֹת
ṣiḏ·qō·wṯ
יְהוָ֔ה
Yah·weh,
אֲשֶׁר־
’ă·šer-
עָשָׂ֥ה
‘ā·śāh
He did
אִתְּכֶ֖ם
’it·tə·ḵem
to you
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
. אֲבוֹתֵיכֶֽם׃
’ă·ḇō·w·ṯê·ḵem.
כַּֽאֲשֶׁר־
ka·’ă·šer-
בָּ֥א
יַעֲקֹ֖ב
ya·‘ă·qōḇ
、 מִצְרָ֑יִם
miṣ·rā·yim;
וַיִּזְעֲק֤וּ
way·yiz·‘ă·qū
אֲבֽוֹתֵיכֶם֙
’ă·ḇō·w·ṯê·ḵem
אֶל־
’el-
to
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
Yahweh
וַיִּשְׁלַ֨ח
way·yiš·laḥ
יְהוָ֜ה
Yah·weh
אֶת־
’eṯ-
-
מֹשֶׁ֣ה
mō·šeh
וְאֶֽת־
wə·’eṯ-
and
、 אַהֲרֹ֗ן
’a·hă·rōn,
Aaron
וַיּוֹצִ֤יאוּ
way·yō·w·ṣî·’ū
אֶת־
’eṯ-
-
אֲבֹֽתֵיכֶם֙
’ă·ḇō·ṯê·ḵem
מִמִּצְרַ֔יִם
mim·miṣ·ra·yim,
וַיֹּשִׁב֖וּם
way·yō·ši·ḇūm
בַּמָּק֥וֹם
bam·mā·qō·wm
. הַזֶּֽה׃
haz·zeh.
וַֽיִּשְׁכְּח֖וּ
way·yiš·kə·ḥū
אֶת־
’eṯ-
-
יְהוָ֣ה
Yah·weh
、 אֱלֹהֵיהֶ֑ם
’ĕ·lō·hê·hem;
וַיִּמְכֹּ֣ר
way·yim·kōr
and He sold
אֹתָ֡ם
’ō·ṯām
בְּיַ֣ד
bə·yaḏ
、 סִֽיסְרָא֩
sî·sə·rā
of Sisera
שַׂר־
śar-
צְבָ֨א
ṣə·ḇā
of the army
、 חָצ֜וֹר
ḥā·ṣō·wr
of Hazor
וּבְיַד־
ū·ḇə·yaḏ-
and into the hand
、 פְּלִשְׁתִּ֗ים
pə·liš·tîm,
of the Philistines
וּבְיַד֙
ū·ḇə·yaḏ
and into the hand
מֶ֣לֶךְ
me·leḵ
of the king
、 מוֹאָ֔ב
mō·w·’āḇ,
of Moab
וַיִּֽלָּחֲמ֖וּ
way·yil·lā·ḥă·mū
. בָּֽם׃
bām.
וַיִּזְעֲק֤וּ
way·yiz·‘ă·qū
אֶל־
’el-
to
、 יְהוָה֙
Yah·weh
Yahweh
[ויאמר]
way·yō·mer
-
、 (וַיֹּאמְר֣וּ‪‬)
way·yō·mə·rū
and said
、 חָטָ֔אנוּ
ḥā·ṭā·nū,
we have sinned
כִּ֤י
עָזַ֙בְנוּ֙
‘ā·zaḇ·nū
אֶת־
’eṯ-
-
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
Yahweh
וַנַּעֲבֹ֥ד
wan·na·‘ă·ḇōḏ
and served
אֶת־
’eṯ-
-
הַבְּעָלִ֖ים
hab·bə·‘ā·lîm
the Baals
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
– הָעַשְׁתָּר֑וֹת
hā·‘aš·tā·rō·wṯ;
וְעַתָּ֗ה
wə·‘at·tāh,
but now
הַצִּילֵ֛נוּ
haṣ·ṣî·lê·nū
מִיַּ֥ד
mî·yaḏ
、 אֹיְבֵ֖ינוּ
’ō·yə·ḇê·nū
of our enemies
. וְנַעַבְדֶֽךָּ׃
wə·na·‘aḇ·ḏe·kā.
and we will serve You .
וַיִּשְׁלַ֤ח
way·yiš·laḥ
And sent
יְהוָה֙
Yah·weh
אֶת־
’eṯ-
-
、 יְרֻבַּ֣עַל
yə·rub·ba·‘al
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
、 בְּדָ֔ן
bə·ḏān,
Bedan
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
、 יִפְתָּ֖ח
yip̄·tāḥ
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
、 שְׁמוּאֵ֑ל
šə·mū·’êl;
Samuel
וַיַּצֵּ֨ל
way·yaṣ·ṣêl
אֶתְכֶ֜ם
’eṯ·ḵem
מִיַּ֤ד
mî·yaḏ
out of the hand
אֹֽיְבֵיכֶם֙
’ō·yə·ḇê·ḵem
、 מִסָּבִ֔יב
mis·sā·ḇîḇ,
on every side
וַתֵּשְׁב֖וּ
wat·tê·šə·ḇū
. בֶּֽטַח׃
be·ṭaḥ.
in safety .
וַתִּרְא֗וּ
wat·tir·’ū,
כִּֽי־
kî-
נָחָ֞שׁ
nā·ḥāš
מֶ֣לֶךְ
me·leḵ
בְּנֵֽי־
bə·nê-
of the
עַמּוֹן֮
‘am·mō·wn
בָּ֣א
עֲלֵיכֶם֒
‘ă·lê·ḵem
וַתֹּ֣אמְרוּ
wat·tō·mə·rū
and you said
לִ֔י
lî,
to me
– לֹ֕א
No
כִּי־
kî-
but
מֶ֖לֶךְ
me·leḵ
יִמְלֹ֣ךְ
yim·lōḵ
עָלֵ֑ינוּ
‘ā·lê·nū;
over us
וַיהוָ֥ה
Yah·weh
אֱלֹהֵיכֶ֖ם
’ĕ·lō·hê·ḵem
. מַלְכְּכֶֽם׃
mal·kə·ḵem.
וְעַתָּ֗ה
wə·‘at·tāh,
הִנֵּ֥ה
hin·nêh
here is
הַמֶּ֛לֶךְ
ham·me·leḵ
the king
אֲשֶׁ֥ר
’ă·šer
、 בְּחַרְתֶּ֖ם
bə·ḥar·tem
אֲשֶׁ֣ר
’ă·šer
[and] whom
! שְׁאֶלְתֶּ֑ם
šə·’el·tem;
、 וְהִנֵּ֨ה
wə·hin·nêh
and take note
נָתַ֧ן
nā·ṯan
יְהוָ֛ה
Yah·weh
עֲלֵיכֶ֖ם
‘ă·lê·ḵem
. מֶֽלֶךְ׃
me·leḵ.
a king .
אִם־
’im-
If
תִּֽירְא֣וּ
tî·rə·’ū
אֶת־
’eṯ-
-
、 יְהוָ֗ה
Yah·weh
Yahweh
וַעֲבַדְתֶּ֤ם
wa·‘ă·ḇaḏ·tem
and serve
אֹתוֹ֙
’ō·ṯōw
וּשְׁמַעְתֶּ֣ם
ū·šə·ma‘·tem
and obey
、 בְּקֹל֔וֹ
bə·qō·lōw,
וְלֹ֥א
wə·lō
and not
תַמְר֖וּ
ṯam·rū
אֶת־
’eṯ-
פִּ֣י
、 יְהוָ֑ה
Yah·weh;
of Yahweh
וִהְיִתֶ֣ם
wih·yi·ṯem
גַּם־
gam-
אַתֶּ֗ם
’at·tem,
וְגַם־
wə·ḡam-
and
הַמֶּ֙לֶךְ֙
ham·me·leḵ
the king
אֲשֶׁ֣ר
’ă·šer
מָלַ֣ךְ
mā·laḵ
עֲלֵיכֶ֔ם
‘ă·lê·ḵem,
אַחַ֖ר
’a·ḥar
יְהוָ֥ה
Yah·weh
. אֱלֹהֵיכֶֽם׃
’ĕ·lō·hê·ḵem.
וְאִם־
wə·’im-
And However if
לֹ֤א
not
תִשְׁמְעוּ֙
ṯiš·mə·‘ū
בְּק֣וֹל
bə·qō·wl
the voice
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
of Yahweh
וּמְרִיתֶ֖ם
ū·mə·rî·ṯem
אֶת־
’eṯ-
פִּ֣י
、 יְהוָ֑ה
Yah·weh;
of Yahweh
וְהָיְתָ֧ה
wə·hā·yə·ṯāh
then will be
יַד־
yaḏ-
the hand
יְהוָ֛ה
Yah·weh
בָּכֶ֖ם
bā·ḵem
. וּבַאֲבֹתֵיכֶֽם׃
ū·ḇa·’ă·ḇō·ṯê·ḵem.
and as [it was] against your fathers .
גַּם־
gam-
עַתָּה֙
‘at·tāh
הִתְיַצְּב֣וּ
hiṯ·yaṣ·ṣə·ḇū
וּרְא֔וּ
ū·rə·’ū,
and see
אֶת־
’eṯ-
-
、 הַדָּבָ֥ר
had·dā·ḇār
thing
הַגָּד֖וֹל
hag·gā·ḏō·wl
הַזֶּ֑ה
haz·zeh;
אֲשֶׁ֣ר
’ă·šer
יְהוָ֔ה
Yah·weh,
עֹשֶׂ֖ה
‘ō·śeh
will do
. לְעֵינֵיכֶֽם׃
lə·‘ê·nê·ḵem.
הֲל֤וֹא
hă·lō·w
[Is] not
קְצִיר־
qə·ṣîr-
חִטִּים֙
ḥiṭ·ṭîm
؟ הַיּ֔וֹם
hay·yō·wm,
אֶקְרָא֙
’eq·rā
I will call
אֶל־
’el-
to
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
Yahweh
וְיִתֵּ֥ן
wə·yit·tên
and He will send
קֹל֖וֹת
qō·lō·wṯ
– וּמָטָ֑ר
ū·mā·ṭār;
and rain
וּדְע֣וּ
ū·ḏə·‘ū
וּרְא֗וּ
ū·rə·’ū,
and see
כִּֽי־
kî-
רָעַתְכֶ֤ם
rā·‘aṯ·ḵem
、 רַבָּה֙
rab·bāh
great
אֲשֶׁ֤ר
’ă·šer
עֲשִׂיתֶם֙
‘ă·śî·ṯem
בְּעֵינֵ֣י
bə·‘ê·nê
in the sight
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
of Yahweh
לִשְׁא֥וֹל
liš·’ō·wl
לָכֶ֖ם
lā·ḵem
. מֶֽלֶךְ׃
me·leḵ.
a king .
ס
s
-
וַיִּקְרָ֤א
way·yiq·rā
שְׁמוּאֵל֙
šə·mū·’êl
אֶל־
’el-
to
– יְהוָ֔ה
Yah·weh,
Yahweh
וַיִּתֵּ֧ן
way·yit·tên
and sent
יְהוָ֛ה
Yah·weh
קֹלֹ֥ת
qō·lōṯ
וּמָטָ֖ר
ū·mā·ṭār
and rain
– בַּיּ֣וֹם
bay·yō·wm
day
הַה֑וּא
ha·hū;
וַיִּירָ֨א
way·yî·rā
and feared
כָל־
ḵāl
הָעָ֥ם
hā·‘ām
the people
מְאֹ֛ד
mə·’ōḏ
אֶת־
’eṯ-
-
יְהוָ֖ה
Yah·weh
וְאֶת־
wə·’eṯ-
and
. שְׁמוּאֵֽל׃
šə·mū·’êl.
וַיֹּאמְר֨וּ
way·yō·mə·rū
And said
כָל־
ḵāl
הָעָ֜ם
hā·‘ām
the people
אֶל־
’el-
to
、 שְׁמוּאֵ֗ל
šə·mū·’êl,
Samuel
הִתְפַּלֵּ֧ל
hiṯ·pal·lêl
בְּעַד־
bə·‘aḏ-
עֲבָדֶ֛יךָ
‘ă·ḇā·ḏe·ḵā
אֶל־
’el-
to
יְהוָ֥ה
Yah·weh
、 אֱלֹהֶ֖יךָ
’ĕ·lō·he·ḵā
your God
– וְאַל־
wə·’al-
that not –
נָמ֑וּת
nā·mūṯ;
we may die
כִּֽי־
kî-
יָסַ֤פְנוּ
yā·sap̄·nū
עַל־
‘al-
to
כָּל־
kāl-
חַטֹּאתֵ֙ינוּ֙
ḥaṭ·ṭō·ṯê·nū
、 רָעָ֔ה
rā·‘āh,
the evil
לִשְׁאֹ֥ל
liš·’ōl
לָ֖נוּ
lā·nū
. מֶֽלֶךְ׃
me·leḵ.
a king .
ס
s
-
וַיֹּ֨אמֶר
way·yō·mer
And said
שְׁמוּאֵ֤ל
šə·mū·’êl
אֶל־
’el-
to
、 הָעָם֙
hā·‘ām
the people
– אַל־
’al-
not –
תִּירָ֔אוּ
tî·rā·’ū,
do fear
אַתֶּ֣ם
’at·tem
עֲשִׂיתֶ֔ם
‘ă·śî·ṯem,
אֵ֥ת
’êṯ
-
כָּל־
kāl-
– הָרָעָ֖ה
hā·rā·‘āh
הַזֹּ֑את
haz·zōṯ;
אַ֗ךְ
’aḵ,
אַל־
’al-
not
תָּס֙וּרוּ֙
tā·sū·rū
מֵאַחֲרֵ֣י
mê·’a·ḥă·rê
、 יְהוָ֔ה
Yah·weh,
Yahweh
וַעֲבַדְתֶּ֥ם
wa·‘ă·ḇaḏ·tem
but serve
אֶת־
’eṯ-
-
יְהוָ֖ה
Yah·weh
בְּכָל־
bə·ḵāl
with all
– לְבַבְכֶֽם׃
lə·ḇaḇ·ḵem.
וְלֹ֖א
wə·lō
and not
תָּס֑וּרוּ
tā·sū·rū;
כִּ֣י ׀
אַחֲרֵ֣י
’a·ḥă·rê
הַתֹּ֗הוּ
hat·tō·hū,
אֲשֶׁ֧ר
’ă·šer
לֹֽא־
lō-
יוֹעִ֛ילוּ
yō·w·‘î·lū
וְלֹ֥א
wə·lō
or
– יַצִּ֖ילוּ
yaṣ·ṣî·lū
כִּי־
kî-
תֹ֥הוּ
ṯō·hū
. הֵֽמָּה׃
hêm·māh.
they [are] .
כִּ֠י
לֹֽא־
lō-
not
יִטֹּ֤שׁ
yiṭ·ṭōš
will forsake
יְהוָה֙
Yah·weh
אֶת־
’eṯ-
-
עַמּ֔וֹ
‘am·mōw,
– בַּעֲב֖וּר
ba·‘ă·ḇūr
for sake
שְׁמ֣וֹ
šə·mōw
הַגָּד֑וֹל
hag·gā·ḏō·wl;
כִּ֚י
הוֹאִ֣יל
hō·w·’îl
יְהוָ֔ה
Yah·weh,
לַעֲשׂ֥וֹת
la·‘ă·śō·wṯ
to make
אֶתְכֶ֛ם
’eṯ·ḵem
ל֖וֹ
lōw
. לְעָֽם׃
lə·‘ām.
גַּ֣ם
gam
、 אָנֹכִ֗י
’ā·nō·ḵî,
as for me 、
חָלִ֤ילָה
ḥā·lî·lāh
far be it from me
לִּי֙
מֵחֲטֹ֣א
mê·ḥă·ṭō
לַֽיהוָ֔ה
Yah·weh,
מֵחֲדֹ֖ל
mê·ḥă·ḏōl
לְהִתְפַּלֵּ֣ל
lə·hiṯ·pal·lêl
to pray
בַּעַדְכֶ֑ם
ba·‘aḏ·ḵem;
וְהוֹרֵיתִ֣י
wə·hō·w·rê·ṯî
but I will teach
אֶתְכֶ֔ם
’eṯ·ḵem,
בְּדֶ֥רֶךְ
bə·ḏe·reḵ
הַטּוֹבָ֖ה
haṭ·ṭō·w·ḇāh
the good
. וְהַיְשָׁרָֽה׃
wə·hay·šā·rāh.
and the right .
אַ֣ךְ ׀
’aḵ
יְר֣אוּ
yə·r·’ū
אֶת־
’eṯ-
-
、 יְהוָ֗ה
Yah·weh
Yahweh
וַעֲבַדְתֶּ֥ם
wa·‘ă·ḇaḏ·tem
and serve
אֹת֛וֹ
’ō·ṯōw
בֶּאֱמֶ֖ת
be·’ĕ·meṯ
בְּכָל־
bə·ḵāl
with all
– לְבַבְכֶ֑ם
lə·ḇaḇ·ḵem;
כִּ֣י
רְא֔וּ
rə·’ū,
אֵ֥ת
’êṯ
-
אֲשֶׁר־
’ă·šer-
הִגְדִּ֖ל
hiḡ·dil
. עִמָּכֶֽם׃
‘im·mā·ḵem.
וְאִם־
wə·’im-
But if
הָרֵ֖עַ
hā·rê·a‘
、 תָּרֵ֑עוּ
tā·rê·‘ū;
you do wickedly
גַּם־
gam-
אַתֶּ֥ם
’at·tem
גַּֽם־
gam-
and
. מַלְכְּכֶ֖ם
mal·kə·ḵem
、 תִּסָּפֽוּ׃
tis·sā·p̄ū.
. פ
- .

NET Bible copyright © 1996-2006 by Biblical Studies Press, L.L.C. NetBible